Return to site

Waarom we moeten investeren in tech & startups in Kaapverdië

· Sonvela

Dit artikel is een vertaling van een Engelstalig artikel gepubliceerd in juli, waarbij ik wilde reageren op een online discussie in de Kaapverdiaanse community uit de VS. Deze discussie had te maken met de verkoop van grote stukken land aan buitenlandse investeerders. Het artikel was mijn antwoord op wat wij zelf kunnen doen om de situatie in het land te verbeteren.

Aan het begin van dit jaar schreef ik een artikel voor mezelf met de titel 'Shifting from donations to investments', op de blog van Sonvela.com (Nederlandse vertaling volgt nog). Het was voor mij een manier om mijn gedachten en ideeën op een rijtje te zetten wat de toekomst van Sonvela betreft, en de toekomst van Kaapverdië. Functioneren als 'traditioneel' goed doel werkte niet meer.

Lees nu de vertaling hier:

Van Donaties naar Investeringen

Tijdens het Sonvela Arte project hebben we een aantal keer het werk moeten staken vanwege een gebrek aan financiële middelen. Donaties kwamen binnen, met het geld gingen we aan het werk, en vervolgens moesten we weer wachten op nieuwe donaties om het werk voort te zetten. Hier ging natuurlijk ook erg veel tijd in zitten. Hoewel we voor een korte periode dankzij inkomsten het project (deels) zelf konden financieren, wat vanaf het begin onderdeel was van mijn plan, waren we al snel terug bij af en afhankelijk van support.

Nu werk ik een nieuw Sonvela, met iets wat ik 'Charity 3.0' noem. Als onderdeel van de missie om me in te zetten voor Community Development initiatieven, werk ik aan het opzetten van een fonds voor het ondersteunen van micro- en kleine ondernemingen. Dit is enkel een deel van het plan, want onze focus zal (in eerste instantie) vooral liggen bij de tech & startup scene. Een sector waarvan ik geloof dat het de toekomst is van Kaapverdië, en zal helpen bij het oplossen van de grootste problemen van het land. Daarnaast kan het zorgen voor een nieuwe en zeer interessante investeringsvorm.

Toerisme

Het beste voorbeeld van buitenlandse investeringen in Kaapverdië tref je waarschijnlijk in de toeristische sector. Vandaag de dag zijn behoorlijke stukken van de eilanden Sal en Boa Vista in de handen van buitenlandse investeerders die dankzij de grote hotels en resorts jaarlijks vele miljoenen euro's aan winst bijschrijven. Er komen telkens nieuwe projecten bij, met het Santa Maria project van Praia als een heel goed voorbeeld.

Het idee dat hele delen van ons land in handen zijn van buitenlandse investeerders lijkt mij geen reden tot een feestje, maar de grote vraag is wat het alternatief van ons land is. We kennen allemaal wel de negatieve verhalen van de wijze waarop werknemers worden behandeld. Feit is wel dat duizenden Kaapverdianen een baan hebben dankzij deze investeringen. Covid-19 heeft aangetoond hoe groot de rol is van het toerisme in de Kaapverdiaanse (lokale) economie.

Ik ben ook van mening dat onze regering het stukken beter moet doen. Er zijn waarschijnlijk andere modellen die gebruikt hadden kunnen worden bij onderhandelingen met investeerders voor de verkoop van zeer grote stukken land. Aan de andere kant was er mogelijk de angst om aantrekkelijke deals mis te lopen met partijen die elders welkom zijn, in het geval de voorwaarden niet in het voordeel zouden zijn van de investerende partij. Ik geef niets om de politieke partijen in ons land, maar ik moet toegeven dat regeringsleiders en partijleden te maken hebben met vaak complexe zaken, en uitdagende situaties.

Beter Stemmen

Aan de andere kant lijkt de regering niets te doen aan de enorme moeilijkheden die Kaapverdianen ervaren bij het investeren in eigen land, terwijl het voor buitenlandse investeerders wél kan. Zo sprak ik Zandir Santos, een activist die vorig jaar viral videos publiceerde met betrekking tot de situatie bij de Kaapverdiaanse douane. “Waarom ontvangen Kaapverdianen van de overheid geen subsidies en vrijstellingen? Het huidige beleid is anti-Kaapverdiaans in mijn ogen, en dit blokkeert onze eigen vooruitgang.”

Wanneer je kijkt naar de meest innovatieve maatschappijen ter wereld, zie je dat innovatie en vooruitgang wordt bewerkstelligd door de private sector. Overheden dienen ervoor te zorgen dat de juiste omstandigheden worden gecreëerd, oa door middel van infrastructuur, zodat ondernemers en creatievelingen kunnen excelleren. Overheden kunnen innovatie niet leiden door het opzetten van bedrijven omdat dit het bouwen van staatsbedrijven zou betekenen. Er zijn natuurlijk genoeg andere redenen waarom overheden innovatie niet leiden maar juist volgen, maar dat is een onderwerp voor een andere blog post.

De reden waarom ik dit schrijf is niet om kritiek te leveren. Ik wil een oplossing aanbieden waar ik in geloof. Eén ding waar de Kaapverdiaanse overheid in is geslaagd, is het verbeteren van de infrastructuur en het ecosysteem voor de tech & startup scene. Tijdens de Websummit van Lissabon in 2019, werd Kaapverdië vertegenwoordigd door maar liefst 10 ondernemingen. Het Cabo Verde Digital platform en verschillende Startup Challenges en een Startup Weekend zorgen voor verschillende kansen voor ondernemende jongeren.

In een recent en zeer interessant artikel van Big Technology las ik over de (Amerikaans) Afrikaanse startup Andela. Een ex-medewerker van het bedrijf zette zijn vraagtekens bij de Venture Capital industrie: “Is de gehele sector een excuus voor het redden en herstructureren van verschillende instituties? Waarom moet de private sector innoveren? Waarom kunnen scholen, overheden etc. die taak niet op zich nemen?”

De meeste tech ondernemers zijn geobsedeerd door technologie en de oplossingen die zij zoeken. In veel gevallen begint dit bij (kleine) problemen die zij zelf ervaren in het dagelijkse leven. Binnen de private sector, en met name bij kleine ondernemingen, kunnen mensen erg snel schakelen. Niet alleen bij het ontwikkelen van een product, maar ook in het nemen van verschillende beslissingen. Een heel groot verschil met de politieke wereld, waarin bureaucratie de vaart haalt uit vrijwel alles waarmee het in aanraking komt.

Investeren in de private sector

Beter stemmen is zeker iets waar de mee bezig moeten zijn. Zoals Zandir aangaf in ons interview: “Dat shirt van de politieke partij moet echt uit, en we moeten stoppen met 'Ami é...' De diaspora heeft de invloed om van politici te eisen dat ze beter werk verrichten. Maar de toekomst van Kaapverdië draait in mijn ogen vooral om deze generatie ondernemers en de capaciteit om problemen op te lossen.

Een aantal recente voorbeelden vanuit de Kaapverdiaanse software revolutie:

(uit eerder verschenen interviews)

  • Nha Bex heeft een app ontwikkeld waarmee je een plekje in de rij kunt bemachtigen voor een service die je gaat gebruiken. Je kunt in 'real-time' nagaan hoe de wachtrij ervoor staat. Dit kan wekelijks uren schelen voor mensen die diverse klusjes moeten doen.

  • PrimeBotics ontwerpt en ontwikkelt drones die problemen oplossen in de agrarische sector in het land zoals het bereiken van onbegaanbare en afgelegen delen van een eiland.

  • Gestagrosystem is een ander bedrijf dat problemen oplost in de agrarische sector, door het ontwerpen en programmeren van irrigatie- en management systemen.

Dit zijn even een aantal voorbeelden van indrukwekkende oplossingen bedacht door jonge tech bedrijven, die dat doen in soms hele uitdagende omstandigheden. Een aantal van deze ondernemers werken al jaren aan het product, en innoveren als onderdeel van de missie (en business model) maar ook om niet te worden ingehaald. Anders dan in de politiek zorgt de constante dreiging van concurrenten ervoor dat zij het zich niet kunnen veroorloven om stil te blijven staan.

Investeren in deze jonge ondernemers geeft ze de kans om duurzame bedrijven op te zetten, en daarnaast te kijken naar de grootste problemen van het land die dienen te worden opgelost. Huisvesting, Gezondheidszorg, Educatie, Werkloosheid... allemaal zaken die kunnen veranderen met behulp van technologie. Investeren zal er ook voor zorgen dat Kaapverdianen de eigen technologische oplossingen bezitten, in plaats van klant of medewerker zijn van een buitenlands (fin)tech bedrijf.

Door te investeren in ons eigen talent zorgen we ervoor dat deze technologische oplossingen kunnen worden geproduceerd en op de interne markt terecht komen. Vervolgens kan er worden gekeken naar andere markten in de regio, en ook binnen de diaspora. Er ligt een enorme kans op het maken van een culturele shift, waarbij de tech ondernemers van vandaag de voorbeelden en idolen kunnen zijn van morgen.

Wat doet Sonvela?

Momenteel ben ik bezig met het opzetten van een fonds voor de tech & startup scene in Kaapverdië. In het kort, is dit mijn 20-jarige visie voor wat ik met Sonvela wil neerzetten in het land:

  • Een fonds/club voor 'Angel' Investeerders

  • Een startup studio of generator

  • Een fonds voor micro- en kleine ondernemers

  • Een universiteit (en bedrijf) van de toekomst voor innovatie

Uiteindelijke missie: Het helpen oplossen van de grootste problemen van Kaapverdië.

Sonvela oprichter Freddy Gomes

Mijn naam is Freddy Gomes. Ik ben de oprichter van Sonvela, en bedenker van Sonvela Arte. Al bijna 10 jaar ondersteunt Sonvela diverse projecten en zetten we ons in voor een beter Kaapverdië.

Wil jij met ons meebouwen aan de toekomst, of wil je meer informatie over de plannen? Subscribe hieronder, en blijf op de hoogte!